عصر روز جمعه است که به زیارت عاشقان و عارفان میرسم در صحن سنگ فرش شده ی زیارت عاشقان و عارفان ۶ اصله درخت توت وجود دارد
سبک معماری ساختمان آن قدیمی از جنس مصالح سنتی بوده و تزیینات آن از چوب میباشد روی صفه زیارت دو زائر در حال نماز و دعا خواندن میباشند، آنطرف تر در گوشه از زیارت یک خانواده در حال تقسیم نظر به زائرین است نذر آنها حلوا میباشد و بروی دروازه ی ورودی زیارت مقبره ی عاشقان است و کنار مسجد مقبره عارفان .
زیارت عاشقان و عارفان یکی از زیارت های قدیمی شهر کابل به حساب میاید، در روز های چهارشنبه و جمعه زائرین زیادی برای دعا و زیارت کردن درین مکان میروند زیارت عاشقان و عارفان در ناحیه اول شهر کابل، در منطقه شوربازار و سنگ تراشها قرار دارد این زیارت از طرف شمال به سرک سنگ تراشها و شوربازار از طرف جنوب به شهدای صالحین و زیارت پنجه شاه، از طرف شرق به کوچه خرابات و از غرب به خانه های مسکونی متصل میباشد .
این زیارت روی یک تپه قرار گرفته است، اما بدلیل آنکه اطراف آن خانه های مسکونی وجود دارد و تپه را پوشانیده است، این چنین به نظر نمیرسد که روی تپه موقیعت داشته باشد.
این زیارت مقبره دوبرادر، عاشقان و عارفان محافظان شهر کابل و مسوول خوشبختی بوده اند، پسران خواجه جابر انصار، پسر حضرت مسیح ابواسماعیل خواجه عبدالله انصاری بودند، آنها توسط پادشاه غزنویان( بهرام شاه ۱۱۱۷ – ۱۱ ۵۷- م) به غزنی خواسته شده اند. سپس آنها از غزنی به کابل آمده اند و در آنجا رهبران معنوی شهر شده اند.
اما روایات دیگر نیز در مورد این دوبرادر وجود دارد که آنان از جمله صحابۀ کرام بوده اند که در اطراف عساکر سپاه اسلام در زمان فتح کابل حضور داشتند.
شهادت شان را در زمان خلیفه سوم حضرت عثمان و بعداٌ در عهد امویان و سامانیان میدانند.
نام عاشقان خواجه عبدالسلام و نام عارفان خواجه عبدالصمد میباشند رسم بر این است که اول باید عاشقان را زیارت کنید و سپس عارفان را .
غلام رسول باشنده ی منطقه ی شوربازار میباشد او میگوید تنها در روز های مولود شریف و دهم محرم حلقه ذکر درین زیارت برگزار میشود .
او میگوید که از خدا میخواهد با حکومت وحدت ملی کابل خوشبخت گردد .
شرف الدین گوشهایش سنگین میباشد، او خادم مسجد و خود زیارت است شرف الدین ۱۴ سال است که درین زیارت کار میکند، مسوول زیارت همایون است. او همراه با دوفرزند خوردسالش به نامهای فیاض و فیصل از عاشقان و عارفان نگهداری میکند، تکت ورودی زیارت رایگان است، اما زائرین زمان برگشت از زیارت اعانه به صندوق خیریه زیارت میپردازد.
برای دیدن مقبرۀ عاشقان بایست یک دهلیز باریک را طی کنید. در انتهای دهلیز یک اتاق است، در وسط آن یک قبر دراز و بزرگ به چشم میخورد، روی دیوار یک تابلو نصب میباشد و روی آن تاریخچۀ زیارت و یک شعر نوشته شده است .
مراعاشق بدین معنی نموده ساقی کوثر مسلمان می شود کافر بگیرد جام عارفان
قبر عارفان کنار مسجد قرار دارد که شبیه قبر عاشقان میباشد، ساختمان این زیارت در دوره سلطنت بهرام شاه غزنوی اعمار گردیده است.
ایام الدین ۳۲ ساله است او در منطقه ی شوربازار سماوار دارد، وی میگوید که سال سه یا چهار بار بخاطر دعا و زیارت کردن به این زیارت میاید .
شیر احمد ۲۳ ساله است او یک دکاندار میباشد او بار اولش است که همرای دوستانش به عاشقان و عارفان آمده و میگوید که نام عاشقان وعارفان را زیاد شنیده بوده و برای دیدن آن امده است بشیر عاشقی است که قلبش شکسته است زائرین با ناامیدی به شهر کهنه ی کابل میایند و آنجا در زیارت عاشقان و عارفان دعا میکنند و از خداوند میخواهند که زندگی آرام وخو شبخت داشته باشند .
آنها هنگام دعا کردن میخواهند که مشکلات شان رفع گردد، اما زمانی که از شهر کهنه کابل و زیارت عاشقان و عارفان بر میگردم و در سیمنا پامیر میرسم دیگر از آن امید خوشبختی که در سر دارند خبر نیست .
واقیعت های کابل تلخ تر از آن اند که شهروندان کابل به رویا ها و امید های شان دل میبندند، کابل چیز که خیلی کم دارد همان خوشبختی میباشد.