افغانستان کشوریست که از تنوع وسیع انواع حیات وحش برخوردار است. پرنده‌گان، خزنده‌گان و دیگر حیوانات همه به مواظبت و نگهداری همه جانبه ضرورت دارند تا نسل آنها منقرض نشود. همینگونه نیاز است تا برای شناخت حیات وحش کشور و جهان، مکانِ مشخصی وجودداشته باشد. باغ وحش به مثابه مرکز تفریحی و حفاظت از حیات وحش، در تمام کشور‌های جهان وجود دارد، در کشور ما نیز باغ وحش با پیشینه طولانی وجود دارد که در آن حیوانات مختلف از داخل و خارج کشور نگهداری می‌شوند. اینکه باغ وحش کشور با پشت سر گذاشتن مشکلات گذشته در چه شرایطی قرار دارد و چه گونه در مسیر گسترش و انکشاف قرار گرفته است، این موضوع و موارد دیگر را در مصاحبه‌ی با عزیزگل ثاقب آمر باغ وحش مطرح نمودیم که به توجه شما خوانندگان عزیزمی رسانیم.
سوال: شهروندان عزیز ما می‌خواهند بدانند که باغ وحش کابل درکدام سال ایجاد و به فعالیت آغاز نموده است؟
ج: باغ وحش کابل به مثابه یک موسسه علمی تحقیقاتی وتفریحگاه خوب در سطح کشور است که درسال ۱۳۴۶ توسط خانواده شاهی تاسیس است. این باغ در آنزمان از باغ‌های وحش خوب منطقه بشمار می‌رفت و روابط نزدیک کاری با پوهنزی‌های ساینس و وترنری دیپارتمنت بیولوژی و زولوژی داشت که متاسفانه در اثر جنگ‌های داخلی گذشته کاملاً به یک مخروبه مبدل گردیده بود.
س: چه تغییرات مثبتی طی سالهای اخیر در باغ وحش کابل رونما گردیده است؟
ج :کار بازسازی و نوسازی باغ وحش کشور از شروع حکومت انتقالی توسط شاروالی کابل آغاز گردید و تا اکنون پیشرفت‌های خوبی داشته است. ادارات و سازمان‌های بین المللی حیات وحش چون: سازمان باغ‌های وحش لندن، موسسه مهیو و باغ وحش کارولینای شمالی ایالات متحده امریکا در سال 2001 به کمک باغ وحش کابل آمدند، آنها طی چند سال گذشته علاوه از اینکه چندین پروژه در داخل باغ وحش کابل داشتند، پرسونل این باغ را برای آموزش بهتر به کشور های هندوستان و نیپال فرستادند و در سیستم استندرد سازی و مدیریت باغ وحش کابل نیز ما را یاری رسانیدند و همکاری‌های تخنیکی آموزش پرسونل و مشوره دهی تا هنوز ادامه دارد. نکته مهم را می‌خواهم یاد آور شوم که از اثر زحمات پرسونل این باغ توانستیم در سال 2005 عضویت سازمان همکاری‌های باغ‌های وحش جنوب آسیا ( سازارک) را بدست بیاوریم. همچنان کمک یک ملیون و سیصد هزاردالری سازمان اقتصادی ایکو را درسال 2007 در بخش بازسازی، نوسازی و توسعه این باغ الی پل آرتل جلب نمودیم که امور ساختمانی آن توسط دستگاه ساختمانی افغانی مربوط وزارت انکشاف شهری به پیش برده شده است. باید گفت که ساحه فعلی پارک شهر که جز ملکیت باغ وحش می‌باشد نیز به کمک سازمان اقتصادی ایکو ساخته شد و بعد توسط ریاست پلان و پالیسی به اجاره داده شد که در ختم قرار داد دوباره تسلیم باغ وحش کابل خواهدشد.
س :آیا هماهنگی ادارات ملی و بین المللی با شما وجود دارد؟
ج:کمیته‌ها و مجالس تصمیم گیری، به رهبری وزارت زراعت و مالداری و ریاست‌های مربوط چون: ریاست عمومی جنگلات، ریاست حفاظت منابع طبیعی و حیات وحش، انستیتوت تشخیص امراض حیوانی، اداره ملی حفاظت محیط زیست، ریاست حفظ میراث‌های طبیعی، موسسه بین المللی تحفظ حیات وحش ملل متحد در کابل و کنفرانس‌های بین المللی حیات وحش، همواره با ما در تفاهم و هماهنگی قراردارند.
س: آیا برای گسترش و انکشاف باغ وحش کابل برنامه‌های جدیدی روی دست دارید یاخیر؟
ج: فعلاً در حدود یکصد نوع حیوان، پرنده، ماهی و خزنده که تعداد مجموعی شان به شش صد می‌رسد به شکل استندرد، با در نظرداشت قوانین نافذه کشور و قوانین و رهنمود بین المللی، در باغ وحش کابل نگهداری می‌شوند. پرسونل این اداره بدون در نظرداشت ایام تعطیل و رخصتی، همه روزه از موجودات این باغ محافظت و مراقبت می‌کنند. ازسوی دیگر، در تلاش هستیم از حیوانات و پرندگان باغ وحش خصوصاً از انواع کمیاب و نادر آن، نسل گیری کنیم، از یکطرف باغ وحش غنی شود و از طرف دیگر به غنامندی طبیعت نیز افزوده شود. باغ وحش کابل از لحاظ مدیریتی درتلاش است تا به سیستم‌های پیشرفته باغ‌های وحش جهان خود را عیارسازد. تمام ساحه این باغ تحت پوشش کمره‌های امنیتی قرار دارد وسیستم بلندگو نیز فعال است تا از خطرات، بموقع کنترول و جلوگیری نماییم و همینگونه بخاطر فرهنگ سازی شهری، حفاظت از پارک‌ها، توجه به نظافت، آداب معاشرت، مقررات و اصول تفریحگاه و تحفظ حیات وحش، تبلیغات متواتر داشته ونتیجه خوبی بدست آورده ایم.
س: تاجایی که درکشورهای دیگر دیده شده، باغ‌های وحش، وسعت و گسترش پیدا کرده اند، چه مشکلی وجود دارد که باغ وحش کابل به یک باغ وحش مدرن مبدل نگردیده است؟
ج: باغ وحش کابل در ساحه دهمزنگ موقیعت دارد و مطابق پلان در چند سال اخیر بطرف پل آرتل توسعه یافته است. پلان توسعوی دیگر الی پل گذرگاه است که روی دست گرفته شده، دیزاین ابتدایی آن توسط انجینیران ورزیده ترتیب گردیده و اداره باغ وحش لندن نیز حاضر است تا بعد از تکمیل پروسه استملاک آن در حصه دیزاین ماستر پلان ساحه توسعوی همکاری وکمک نماید، خوشبختانه پروسه استملاک آن تحت نظر مقام شاروالی کابل روی کار است. همچنان باید افزود که آماده‌گی کامل در داخل باغ وحش کابل بخاطر انتقال تعدادی از حیوانات نادر از کشور‌های دوست و همسایه که مراحل رسمی آن از طریق وزرات خارجه تحت کار است، وجود دارد.
س: تا جایی که می‌دانیم، آمریت باغ وحش کابل قبلاً در چوکات ریاست کلتوری فعالیت می‌نمود، ولی اکنون به گونه مستقل در چوکات معینیت امور اجتماعی و کلتوری فعالیت می‌کند. پس از مستقل گردیدن چه تغییراتی در نحوه فعالیت این اداره به وجود آمده است؟
ج: قبلاً آمریت باغ وحش از لحاظ تشکیلاتی در چوکات ریاست خدمات کلتوری فعالیت داشت. چون یک موسسه علمی، تحقیقاتی و تفریحگاه در سطح کشور می‌باشد. بست این اداره از بدو تاسیس آن، بست ریاست بود و یکی از شهزاده‌ها ریاست پنج ساله آنرا بعهده داشت، اما بعد از باز سازی به اهمیت تشکیلاتی و جایگاه این موسسه به سطح کشور توجه خاص صورت نگرفت، خوشبختانه رهبری فعلی شاروالی کابل به این اداره توجه نموده و فعلاً، آمریت بست سوم مستقل تحت نظر معینیت امور اجتماعی و کلتوری با افزود 4 نفر کارمند مسلکی و 8 نفر کارکنان خدماتی قرار دارد و در تشکیل سال 1399 بست دوم در نظر گرفته شده است. بعد از مستقل شدن، کار ها و فعالیت‌های زیادی صورت گرفته است که در زیر ارائه می‌گردد:
-دیزاین و ساخت ویب‌سایت مخصوص فعالیت‌های باغ وحش کابل در لینک ویب‌سایت شاروالی کابل که می‌توان فعالیت‌های روز مره این اداره را به نشر رساند.
-افتتاح دو حساب بانکی افغانی و دالری مخصوص فعالیت‌های باغ وحش در چوکات حساب‌های شاروالی کابل در پشتنی بانک که این حساب‌ها در ویب‌سایت این باغ به نشر می‌رسند و ممکن وسیله خوبی برای جذب کمک‌های بین المللی شود.
-سرعت بخشیدن در تمام امور اداری، ساختمانی و روابط ملی و بین المللی.
-پیشرفت‌های قابل ملاحظه در امور ساختمانی دیوارهای محوطه، دروازه عمومی جدید، اصلاح سازی قفس‌ها ، سرسبزی، اطاق لابراتوار و دیگر بخش‌ها.
(( نبی الله نبیل ))