لیسه حبیبیه ازنخستین لیسه های کشور است .این مکتب ،نقش ماندگاری در پرورش استعداد های فرزندان ملت غیور افغان داشته است .این لیسه درسال 1282 هجری خورشیدی درعمارت باغ مهمانخانه ( ولایت کابل امروزی) در زمان سلطنت امیر حبیب الله افتتاح گردید. و سالانه مبلغ 100000 روپیه کابلی برای مصارف این لیسه تخصیص داده شد .اولین مدیر این لیسه عبدالغنی خان از کشور هندوستان بود .در ان زمان ،تعداد شاگردان محدود و شاگردان ،بهار و زمستان درس میخواندند. اولین استادان این مکتب معلیمن هندی و افغانی بودند .در آن زمان چهارده جلد کتاب، مثل مضامین ساینسی، اجتماعیات، ادبیات دری و پشتو، انگلیسی، علوم دینی ، علوم طبعیی و.....شامل نصاب تعلیمی بوده وبه شاگردان تدریس می گردید. مضمون مشق نیزبا قلم نی و رنگ سفید روی تخته سیاه صورت میگرفت. در سال 1286 برای اولین بار به تعداد چهار نفر از صنف ششم این لیسه فارغ گردیدند.در سال 1289 یک اطاق برای لابراتوار، فزیک و کیمیا درنظر گرفته شد که وسایل ان ازکشور هند خریداری گردید و در همین سال برای شاگردان ممتاز ،انعام نیز در نظر گرفته شد. در سال 1291 این مکتب به لب دریای باغ علیمردان در منزل نایب میر سلطان انتقال داده شد و مکتب شامل صنوف ابتدایه، متوسطه و ثانوی گردید و برای طلاب دریشی داده شد بعد آدرسال 1292 انجمن معارف تاسیس گردید و ریاست این انجمن را سردار عنایت الله خان به عهده داشت، اعضای آن ده نفر افغانی، هندی و ترکی بودند که تحت 89 ماده وضع شده در اصول نامه ،کار خویش را آغاز نمودند در نتیجه فعالیت این انجمن ،این لیسه ترقی نموده و می توان آ نرا اولین اصول نامه معارف در کشور خواند. دراخیر همین سال برای اولین بار، فارغان بکلوریا به جامعه تقدیم گردید بعد آ دردوره امانیه در اوایل سال 1298 تعمیرشهرآرا و باغ آن به این مکتب تعلق گرفت، که در این زمان در اوضاع تعلیمی و تربیتی تغییرات چشمگیری به مشاهده رسید و مردم بیشتر علاقمند به علم و عرفان گردیدند و در همین سال یک مجله به نام معروف معارف چاپ ونشر گردید که نگارندگی مجله را امیر محمد خان یک تن از شاگردان این لیسه به عهده داشت. در سال 1300 یک تعداد از فارغان بکلوریا ی این لیسه به کشور المان، فرانسه و ترکیه برای ادامه تحصیل فرستاده شدند .درسال 1307 دروازه های مکاتب و مدرسه ها به روی اهل معارف مسدود گردید. بعدآ در اوایل عقرب 1308 دوباره توجه به معارف کشور صورت گرفت وامر گردیدکه هرچه زودتر مکاتب افتتاح و شاگردان به دروس خویش ادامه دهند. به همین لحاظ باغ شهرآرا برای این مکتب مکان مناسبی نبود و عمارت آن گنجایش طلاب بیشتررا نداشت. این مکتب به جوار صدارت عظمی انتقال داده شد و برای شاگردان میز و چوکی تهیه گردید و همچنان تیم های ورزشی تشکیل گردیده. درسال 1311 فاکولته طب در عمارت مکتب حبیبیه افتتاح گردیده پنج نفر فارغ التحصیل صنف دوازدهم این مکتب شامل فاکولته طب گردیدند. درسال 1319 فاکولته حقوق و علوم سیاسی نیز افتتاح گردید بعد در سنه 1321 عمارت مکتب به لب دریای کابل واقع باغبان کوچه انتقال گردید. در همین سال بود که سنگ تهداب عمارت جدید توسط اعلیحضرت محمد ظاهر شاه که خودش نیز مدتی شاگرد همین لیسه بود گذاشته شد. این بنای عالی و عصری درساحه 55 جریب زمین درناحیه هفتم واقع ایوب خان مینه که توسط مهندسین افغانی نقشه آن تهیه گردیده بود افتتاح گردید و قرار بود کارآن در مدت سه سال توسط شرکت تعمیراتی افغان تکمیل گردد در آغاز شروع کار جنگ دوم جهانی به وقوع پیوست که تمام امور عمرانی و انکشافی مملکت یکی پی دیگر معطل گردیده بعد آاین عمارت در چهار طبقه به تعداد 54 صنف درسی و 24 اطاق دیگر برای لابراتوار ها، دیپارتمنت ها و سرمعلمیت ها اختصاص داده شد و همچنان شامل میدان های ورزشی می باشد،آعمار گردید .این لیسه در اثر جنگ های داخلی در شهر کابل، شدیداً صدمه دیده و از آن به جز ا اسکلیت چیزی دیگری باقی نماند . این نخستین کانون معارف مدرن افغانستان دوباره درسال 1382 هجری خورشیدی به کمک کشور دوست هندوستان ترمیم اساسی گردیده و در سال 1384 هجری خورشیدی توسط رئیس جمهور اسبق حامد کرزی که خود هم شاگرد این لیسه بود همراه با منموهن سنگ صدر اعظم هندوستان در آنوقت ،دوباره افتتاح گردید. تعمیر دیگرالحاقیه در این مکتب که دارای 48 صنف درسی میباشد به کمک کشور جاپان اعمار گردیده است . به قول سید شا لا لا بکاولی مدیر این لیسه ،درحال حاضر به تعداد 9200 شاگرد در این لیسه مصروف فراگیری تحصیل اند که توسط 256 تن از استادان مجرب و با تجربه آموزش می بینند. باید یاد آور شد که سردار محمد داوود خان، داکترنجیب الله، حامد کرزی، محمد اشرف غنی رئیسان جهور. محمد هاشم میوندوال ، شاه محمود خان غازی، داکتر محمد ظاهر صد اعظمان وقت کشورو شمار زیادی از شخصیت ها و دانشمندان از این لیسه فارغ گردیده اند.
