"آ-الکوزی"
ښارونه د انسانانو د ژوند هغه مهم مرکزونه دي چېر ته چې خلک له یو بل سره ګډ ژوند کوي، کار کوي، زدهکړه کوي او خپل ورځنی ژوند پر مخ وړي.
په ښارونو کې د خلکو د ژوند څرنګوالی، عادتونه، چالچلند، جامې، ژبه، هنر او نور ټولنیز تعاملات سره ګډېږي او یو ځانګړی کلتور یا فرهنګ جوړوي، چې هغه ته "ښاري کلتور یا فرهنګ" ویل کېږي.
ښاري کلتور د ښار د ژوند څرنګوالی او د خلکو د یو ځای اوسېدو، کار کولو، زدهکړې او تفریح کولو ټولې بڼې رانغاړي. دغه کلتور ډېری وخت د مدرنیزم، ټکنالوژۍ، د ټولنیزو شبکو، هنرونو او ژبني تعامل پر بنسټ جوړېږي.
په ښاري کلتور کې د بېلابېلو قومونو خلک یو ځای ژوند کوي، دا تنوع د دې لامل کېږي چې خلک یو بل وپېژني، له یو بله زدهکړه وکړي او یو له بله احترام زده کړي. همداراز، ښاري کلتور معمولاً له عصري ژوند سره تړاو لري او خلک له ټکنالوژۍ، رسنیو او مدني حقونو سره بلدتیا پیدا کوي.
په ښارونو کې د زدهکړې او کار امکانات زیات وي، ځکه هلته پوهنتونونه، شرکتونه، روغتونونه او بازارونه متمرکز وي. خو له دې ټولو سره سره، ښاري کلتور ځینې ستونزې هم لري.
لکه یوازیتوب، رواني فشار، ترافیک، چاپېریالي ککړتیا او کله ناکله بېکاري.
د ښاري کلتور مثبت اړخونه
د تنوع منل: ښاري ټولنه د بېلابېلو قومونو، ژبو او دینونو خلک سره یو ځای کوي.
علمي او تخنیکي پرمختګ: پوهنتونونه، څېړنیز مرکزونه او ټکنالوژي د ښارونو برخه ده.
فرصتونه: د زدهکړې، کار او سوداګرۍ زیات امکانات لري.
فرهنګي حرکتونه: د علم، ادب او هنر پرمختګونه تر ډېره په ښارونو کې پېلېږي.
په کلیوالي سیمو کې خلک اکثراً یو له بل سره نږدې اړیکې لري، خو په ښاري ژوند کې اړیکې رسمي او د اړتیا پر بنسټ وي. دا چاره ځینې وخت خلک یوازیتوب ته بیایي، خو سره له دې، ښارونه د فکر، نوښت او بدلون مرکزونه دي او ښاري کلتور د ټولنې د پرمختګ په برخه کې ډېره مهمه ونډه لري.
د ښاري کلتور منفي اړخونه
د انسانانو په ژوند کې هره پدیده هم منفی او هم مثبت اړخونه لري، ښاري ژوند هم خپلې ګټې او زیانونه لری، د بېلګې په توګه:
اخلاقي زوال: زیاته آزادۍ ځینې وخت د اخلاقي اصولو د کمزورتیا لامل کېږي.
یوازیتوب: سره له دې چې ښارونه ګڼه ګوڼه لري، خو خلک پکې یوازیتوب احساسوي.
چټک ژوند او فشار: ذهني فشار، ستړیا او رواني ناروغۍ پکې عامې دي.
جرمونه او بېامنۍ: جرمونه، چور، غلا او دوکه زیاتره په ښاري چاپېریال کې رامنځته کېږي.
ښاري کلتور یوه مهمه ټولنیزه پدیده ده چې، هم مثبتې او هم منفي خواوې لري. که خلک وکولای شي د ښاري ژوند له مثبتو اړخونو ګټه واخلي او له منفي اړخونو ځان وساتي، نو یو غوره، پرمختللی او سوکاله ژوند جوړېدلی شي. ښاري کلتور د یوه پرمختللي او متنوع ټولنیز ژوند انعکاس دی، چې له نوښتونو، تعامل او پر مختګونو ډک وي، خو له ستونزو هم خالي نه دی. یوه متوازنه ښاري ټولنه هغه ده چې، مثبت اړخونه یې پياوړي او منفي اړخونه یې کنټرول شي.