(په کورونو کې د کثافاتو شتون، د ناروغیو د خپرېدو یوه ستره سرچینه ده)
آ.الکوزی
کله مو فکر کړی دی چې، که ښاروالۍ زموږ د کورونو، کوڅو او بازارونو کثافات راټول نه کړي، زموږ کورونه، ښارونه او کوڅې به څه ډول ښکاري؟ آیا زموږ کورونه به د استوګنې او ښارونه به د سوداګرۍ او د خلکو د ګرځېدو وړ وي؟
په ډېرو کورونو کې د مېوو، ترکاريو او نورو خوراکي توکو پوستکي او پاتې شوني د ورځني ژوند یوه عادي برخه جوړوي. که دغه کثافات په کور کې د اوږدې مودې لپاره پاتې شي، نه یوازې د چاپېریال د ککړتیا لامل کېږي، بلکې د کورنۍ روغتیا ته هم جدي ګواښ پېښوي. روغتیایي متخصصین وایی: کثافات د ناروغیو د خپرېدو یوه ستره سرچینه ده، ځکه عضوي کثافات ډېر ژر خوسا کېږي چې د مکروبونو د ودې لپاره مناسب چاپېریال برابروي.
مایکروبي موجودات کولای شي چې د ځینو ناروغیو لامل شي، لکه د نس ناستې، کانګو او د هاضمې ناروغيو...
بد بوی او د هوا ککړتیا:
کله چې عضوي مواد خراب شي، بد بوی خپروي چې د کور فضأ ککړوي. دا بوی نه یوازې د تنفسي ستونزو او سر درد لامل کېږي، بلکې د اشتها پر کمېدو هم اغېزه لري او د کورنۍ د غړو لپاره نا آرامه چاپېریال رامنځته کوي.
د حشراتو او ژوو راټولېدل:
مچان، چینجي، موږکان او حتی سپي یا پیشوګانې د کثافاتو او خوراکي توکو پاتې شونو ته راټولېږي. دا ژوي د ګڼو ناروغیو لېږدونکي دي او د کور پاکوالی زیانمنوي، چې د ځینو حیواناتو لکه، سپي او پیشوګانو... په وسیله بېلابېلې ناروغۍ کورونو ته لیږدول کېږي.
په دې اړه د جلدي ناروغیو متخصص، عصمت الله عربزی وایي:
«د عضوي کثافاتو د خرابېدو له امله د پوستکي خارښت، حساسیت او حتی د ساه لنډۍ ستونزې پیدا کېږي، په ځانګړي ډول ماشومانو او د ډېر عمر لرونکو کسانو ته. بد بوی، د حشراتو راتګ ته زمینه برابروي او ککړه فضأ د کورنۍ رواني آرامتیا له منځه وړي.
دا حالت د فشار، بېحوصلګۍ او د ژوند د کیفیت په ټیټېدو کې ستره ونډه لري.»
د مخنیوي لارې چارې:
ډاکټر عصمت الله عربزی، د مخنیوي د لارو چارو په هکله ښه نظر لري او وایي:
«کثافات په ټاکلي وخت او ژر له کور څخه د باندې ولېږدوئ، د کور د پاکوالي لپاره هره ورځ د کثافاتو لرې کول اړین دي.»
دچاپېریال ساتنې متخصصین وايي: د مېوو او ترکاريو پوستکي له نورو وچو کثافاتو جلا کړئ، ځکه چې عضوي کثافات ژر خوسا کېږي، بوی کوی، حشرات او ژوي ورته راټولېږي. د کور هوا د تازه کولو او بدلون لپاره د خونو کړکۍ پرانیزئ، په ځانګړي ډول د پخلنځي او زېرمه تون. هڅه وکړئ چې د کور ټولو خونو ته د لمر وړانګې دننه شي.
پایله دا ده چې، د مېوو او ترکاريو پوستکي او نور خرابېدونکي کثافات که په کور کې پاتې شي، نه یوازې روغتیا مو له ګواښ سره مخ کوي، بلکې د کور چاپېریال هم ککړوي.
په وخت یې لرې کول، پاکوالي ته پاملرنه د دغو ستونزو مخه نیسي او د کورنۍ د غړو روغتیا خوندي ساتل کېږي.
ځکه خو په کار ده چې، له ښاروالۍ او د ښاروالۍ له کارکوونکو، شکر ګذاره و اوسو او تل ورته د همکارۍ لاس ورکړو، ځکه چې "لـه یوه لاس څخه ټک نه پورته کېږي."